Prof. De Ley was van opleiding een classicus. In 1968 behaalde hij zijn doctoraat aan de Universiteit Gent met een dissertatie over Demokritos en Hippokrates. Vanaf 1981 doceerde hij aan diezelfde universiteit, waar hij uiteindelijk ook als gewoon hoogleraar zou pensioneren in 2005.
Als professor publiceerde hij aanvankelijk verder over diverse aspecten van de Griekse samenleving, gaande van filosofie en retoriek tot (homo)seksualiteit. In 1993 zou dit veranderen na een toevallige ontmoeting met Youssef Souissi, op dat moment voorzitter van de toenmalige Vereniging voor Islamleerkrachten van Vlaanderen (intussen herdoopt tot Voem).
Sindsdien zette de man zich sterk in voor de moslimgemeenschappen van België. In het zog van Zwarte Zondag van 1991 vormde zijn stem zo een belangrijk tegengewicht voor de haat in een almaar verzuurder publiek debat. Met zijn publicaties onderzocht hij de beeldvorming over en de positie van de islam in Europa, van de oudheid tot het heden. Ook ontpopte hij zich tot een voortrekker van verschillende sociale acties in de academische wereld.
Zo stond hij in 1994 mee aan de wieg van het interuniversitaire platform Akademici voor de Gelijkberechtiging van de Islam. Eveneens op zijn initiatief ontstond in 1997 het Forum voor Gelijkberechtiging en Interaktie, en een jaar later het Centrum voor Islam in Europa – waarvan hij directeur en later erevoorzitter werd. Vanuit deze engagementen heeft hij ook zijn sporen nagelaten op onze collectie bij Amsab-ISG, onder meer in het archief van Voem.
Ook na zijn pensioen bleef hij actief in het publieke debat. Zo was hij in 2015 medeoprichter van Belgian Academic and Cultural Boycott of Israel, dat zich profileerde als de Belgische afdeling van de Palestijnse beweging Boycott, Divest and Sanction. Zijn recentste publicatie dateert van amper twee maanden geleden en klaagt eveneens de situatie in Palestina aan. Zijn onophoudelijke engagement zet zich zelfs voort tot in zijn overlijdensbrief, waarin we naast een Palestijns vlaggetje het volgende lezen: 'Herman had liever geen bloemen maar vroeg vrijblijvend een gift aan Palestina Solidariteit, BE 64 5230 8014 8852, met vermelding Herman De Ley.'
We wensen zijn familie en vrienden alle sterkte toe in deze moeilijke periode.
